Romatoid Artritli Hastalarda Ayak Kemik Mineral Yoğunluğunun Ölçülmesi: Yöntemin Uygulanması ve Klinik Önemi

Özet

Amaç: Romatoid artritte (RA) el ve ayak eklemleri genellikle öncelikli olarak etkilenmektedir. Periartiküler kemik mineral yoğunluğundaki (KMY) değişiklikler ise bu hastalığın en erken ve dikkati çeken radyolojik bulgularındandır. Bu kontrollü çalışmada RA'lı hastalarda geliştirdiğimiz bir yöntemle DEXA ile ayak KMY'si, aksiyel iskelet KMY'si, hastalık aktivitesi, fonksiyonel durumu ve yaşam kalitesi ile ilişkileri değerlendirilmiştir.

Yöntem ve Gereçler: Çalışmaya 50 RA'lı hasta ile yaş ve cins olarak eşleştirilmiş 40 OA'lı hasta ve 14 gönüllü sağlıklı birey alındı. Hastaların C-reaktif protein düzeyi, eritrosit sedimantasyon hızı, Ritchie artiküler indeksi (RAİ), sağlık sorgulama anketi (HAQ), ayak fonksiyon indeksi (FFİ) ölçüldü. Ayak grafileri Larsen and Sharp/van der Heijde yöntemi ile skorlandı. Aksiyel ve ayak KMY'leri Lunar dansitometre cihazında DEXA yöntemi ile ölçüldü.

Bulgular: Ayak KMY'leri kısa dönem tutarlılığı 14 sağlıklı bireyden 3 kez tekrarlanan ölçümle hesaplandı, yüzde değişim katsayısı %2.18 olarak oldukça uygun bulundu. Her iki ayak ve aksiyel (spinal ve kalça) KMY kontrollere göre anlamlı bir Şekilde düşüktü. Sağ ayak KMY ile aksiyel KMY anlamlı şekilde ilişkiliydi. Ancak hastalık süresi ile aktivite indeksleri (RAİ ve FFİ) arasında ilişki yoktu. Her iki ayak total KMY ile Sharp eklem mesafe ve erozyon skoru (SEMS ve SES) arasında negatif bir ilişki varken Larsen skoru ile ilişki bulunamadı. Ayak KMY ile el SEMS, SES ve Larsen skoru arasında anlamlı düzeyde negatif bir ilişki bulundu.

Sonuç: Bu sonuçlar DEXA ile ilk kez yapılan ayak KMY ölçümünün kullanışlı ve geçerli bir yöntem olduğunu göstermiştir. RA'li hastalarda, ayak KMY ölçümü hem bölgesel hemde yaygın kemik kaybını yansıtabilir ve özellikle ayak tutulumu olan hastalarda potansiyel bir sonuç ölçümü olarak kullanılabilir. (Turk J Rheumatol 2010; 25: 56-62)