Diz Osteoartrit Tedavisinde Kanıta Dayalı Öneriler: Türkiye Romatizma Araştırma ve Savaş Derneği Uzlaşı Raporu
Tiraje TUNCER, 1 Hasan Fatih ÇAY, 2 Cahit KAÇAR, 1 Lale ALTAN, 3 Osman Şahap ATİK, 4 Ahmet Turan AYDIN, 5 F. Figen AYHAN, 6 Burcu ÇÖREKÇİ YANIK, 7 Berrin DURMAZ, 8 Nurten ESKİYURT, 9 Hakan GENÇ, 6 Yeşim GÖKÇE KUTSAL, 10 Rezzan GÜNAYDIN, 11 Simin HEPGÜLER, 8 Sami HİZMETLİ, 12 Taciser KAYA, 11 Yeşim KURTAİŞ, 13 Neşe ÖLMEZ, 14 Merih SARIDOĞAN, 15 Dilşad SİNDEL, 9 Birkan SONEL TUR, 13 Serap SÜTBEYAZ, 16 Ömer Faruk ŞENDUR, 17 Hatice UĞURLU, 18 Zeliha ÜNLÜ19
Anahtar Kelimeler: Diz osteoartriti; TRASD; tedavi rehberi
Özet
Amaç: Diz osteoartriti (OA) sık görülen ve neden olduğu ağrı ve sakatlık sonucunda sosyoekonomik yük bindiren bir hastalıktır. Türkiye Romatizma Araştırma ve Savaş Derneği (TRASD) OA tedavisi ile uğraşan hekimlere günlük klinik uygulamalarında yardımcı olmak amacıyla, uzman görüşleri ile desteklenmiş, ulusal “diz osteoartrit tedavisinde kanıta dayalı önerileri” hazırlamak için bir proje başlatmıştır.
Gereç ve yöntemler: Uzmanlar komitesi 23'ü fiziksel tıp rehabilitasyon (FTR) uzmanı (üçü ayrıca romatoloji yan dal uzmanı) ikisi ise ortopedi ve travmatoloji uzmanı olan 25 akademisyenden oluşturulmuştur. İlk toplantıda konu ile ilgili önceden yayınlanmış rehberler üzerinde tartışılmış ve 2008 Osteoarthritis Research Society International (OARSI) önerilerinin ulusal öneriler için temel şablon olarak kullanılmasına karar verilmiştir. Literatür taraması için Pubmed, Embase, Cochrane ve Türk Tıp Dizini veritabanları kullanılmış olup, uluslararası taramalar için, 2009 yılına kadar yayınlanmış çalışmaların 2010 OARSI güncellemesinde yer almasından dolayı, 2009-2010 yıllarını kapsayacak bir süre kısıtlaması yapılmıştır. Ulusal yayınların taranması için tarih sınırlaması yapılmamıştır. Konuyla ilgili çalışmalar arasından seçilen makaleler kanıt düzeyi ve kalite açısından derecelendirilmiş, uzmanlar kurulu üyelerine gönderilerek kendilerinden mevcut kanıtlar ve kendi bilgi ve deneyimleri ışığında tedavi önerileri hazırlamaları istenmiştir. Hazırlanan öneriler bir araya getirilmiş, düzeltmeler yapılmış, sonrasında Delphi turları başlatılmıştır. Beş Delphi turu sonunda, üzerinde görüş birliği sağlanan öneriler son toplantıda kanıtlar ışığında tartışılmış ve vizüel analog skala (VAS) üzerinden değerlendirilerek her bir öneri için “öneri gücü” belirlenmiştir.
Bulgular: Delphi turları sonucunda, üzerinde görüş birliği sağlanmış olan 19 öneri (biri genel prensip, dokuzu nonfarmakolojik, yedisi farmakolojik ve ikisi cerrahi tedaviler ile ilgili olmak üzere) “TRASD Diz Osteoartriti Kanıta Dayalı Tedavi Önerileri” olarak kabul edilmiştir.
Sonuç: TRASD tarafından, ülkemizde diz OA'sı ile ilgili ilk kanıta-dayalı tedavi önerileri oluşturulmuştur. Bu önerilerin yeni kanıtlar ve görüşler ışığında düzenli olarak güncellenmesi gerekmektedir. Bu önerilerin, diz OA'sı ile ilgilenen hekimlerin günlük pratiklerine katkısı olacağı beklenmektedir.